Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΚΥΘΗΡΩΝ

Οι κατακτητές των Κυθήρων από την αρχαιότητα ως σήμερα.

Προϊστορικοί χρόνοι

Τα Κύθηρα λόγω της γεωγραφικής τους θέσης (δεσπόζουν ανάμεσα σε τρεις θάλασσες Ιόνιο, Κρητικό, Αιγαίο και είναι το σταυροδρόμι τριών ηπείρων της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής) γνώρισαν πολλούς κατακτητές. Γνώρισαν περιόδους ακμής αλλά και τέλειας ερήμωσης.

1. Το 1700 π.Χ. το κράτος του Μίνωα είχε κυριαρχήσει στο Αιγαίο πέλαγος και σ’ όλη τη Μεσόγειο. Τότε οι Μινωίτες (Κρητικοί )κατακτούν τα Κύθηρα και ιδρύουν τις πόλεις: Παλιόκαστρο και Σκάνδεια. Το νησί τότε ονομαζόταν Πορφυρίς ή Πορφυρούσα. Πήρε αυτό το όνομα γιατί αλιευόταν η πορφύρα ένα είδος κοχυλιού με το οποίο έβαφαν πολυτελή ενδύματα (ρούχα).

Κατά τα μέσα της Β΄ χιλιετηρίδα π.Χ. παρακμάζει ο Μινωικός πολιτισμός . Από τη Φοινίκη, σήμερα Συρία, ξεκινούν οι Φοίνικες εμπορικός λαός και ιδρύουν στα Κύθηρα εμπορικό ναυτικό σταθμό για την παραγωγή πορφύρας. Οι ιστορικοί αναφέρουν ένα λιμάνι στον κόλπο του Αυλαίμονα με το όνομα «Φοινικούς». Ένας ευγενής Φοίνικας ο «Κύθηρος» έδωσε το όνομα Κύθηρα στο νησί μας. Οι Φοίνικες έφεραν τη λατρεία της θεάς της αγάπης, της Ουράνιας Αφροδίτης. Από την εποχή αυτή σώζονται : το λουτρό και ο θρόνος της Αφροδίτης στην Παλαιόπολη.

3. Από το 1500-1100 π.Χ. οι Μυκηναίοι δημιουργούν ισχυρό κράτος. Όταν βασιλεύουν οι Ατρείδες διώχνουν τους Φοίνικες και καταλαμβάνουν αυτοί το νησί. Αυτήν την εποχή ο Ατρείδης βασιλιάς της Σπάρτης Μενέλαος είχε ανάκτορο στα Κύθηρα, γιατί εδώ έμενε τους καλοκαιρινούς μήνες . Μνημεία αυτής της εποχής είναι οι τέσσερις Μυκηναϊκοί τάφοι στο Βόθωνα της Παλαιόπολης.

Ιστορικοί χρόνοι

4. Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου (431 -404 π.Χ.) το νησί έπεσε στα χέρια πότε των Αθηναίων και πότε των Σπαρτιατών.

5. Μετά την πτώση της Σπάρτης και την κατάληψή της από τους Μακεδόνες το 222 π.Χ. τα Κύθηρα πέφτουν στην κυριαρχία των Μακεδόνων.

6. Το 146 π.Χ. οι Ρωμαίοι κατακτούν την Ελλάδα και τα Κύθηρα πέφτουν στα χέρια των Ρωμαίων.

7. Το 395 μ.Χ. η ρωμαϊκή αυτοκρατορία (= το κράτος των Ρωμαίων) χωρίστηκε στο δυτικό τμήμα με πρωτεύουσα τη Ρώμη και στο ανατολικό με πρωτεύουσα την Κωνσταντινούπολη. Τα Κύθηρα ανήκουν αυτή την εποχή στο ανατολικό τμήμα, γνωστό ως Βυζαντινή αυτοκρατορία.

8. Από τα μέσα του Ζ΄ ( έβδομου ) αιώνα μέχρι τον ΙΑ΄(ενδέκατο) αιώνα είναι περίοδος ερήμωσης του νησιού.

9. Τον ΙΒ΄(δωδέκατο) αιώνα τα Κύθηρα ανήκουν στη Μονεμβασία και οι Ευδαιμονογιάννηδες (= άρχοντες από την Μονεμβασία) ήρθαν στα Κύθηρα και ανήγειραν φρούριο στην περιοχή Παλιόχωρα και έκτισαν εκεί την πόλη του Αγίου Δημητρίου.

10. Μετά την κατάλυση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας από τους Σταυροφόρους το 1204 μ.Χ. κατέλαβαν τα Κύθηρα οι Ενετοί. Οι Ενετοί για να εξασφαλίσουν την κατοχή του νησιού επισκεύασαν και ανασυγκρότησαν το κάστρο της Χώρας το 1503, ανήγειραν το κάστρο του Μυλοποτάμου 1565 και το Καστέλλι του Αυλαίμονα. Kτίσμα αυτής της εποχής εκτός από τα τρία κάστρα είναι και οι οικισμοί: Μέσα Βούργου στη Χώρα και Κάτω Χώρας στο Μυλοπόταμο.

11. Η χωρίς προηγούμενο καταστροφή και η ερήμωση του νησιού, έγινε το 1537 από τον πειρατή Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, ο οποίος κατάστρεψε και λεηλάτησε την πόλη του Αγίου Δημητρίου.

12. Από το 1714 – 1718 καταλαμβάνουν τα Κύθηρα οι Τούρκοι.

13. Το 1798 παίρνουν το νησί οι Γάλλοι.

14. Από το 1798-1800 κατακτητές είναι οι Ρωσο-Τούρκοι.

15. Το 1809 κατέλαβαν τα Κύθηρα οι Άγγλοι μέχρι το 1864 στις 21 Μαΐου που έγινε η οριστική ένωση των Επτανήσων με την υπόλοιπη Ελλάδα. Την περίοδο της κατοχής των Άγγλων έγιναν πολλά έργα στο νησί. Ο Άγγλος διοικητής Ιωάννης Μάκφεϋλ έδωσε προτεραιότητα στη εκπαίδευση του λαού. Τότε χτίστηκαν ευρύχωρα και ηλιόλουστα διδακτήρια στο Λειβάδι ( Μηλαπιδέα 1825), στη Χώρα (το Δημοτικό Σχολείο Χώρας), στο Μυλοπόταμο 1825 (μπροστά από το κάστρο), στα Φράτσια, στον Ποταμό και στα Καστρισιάνικα δύο σχολεία ( το Δημ. Σχ. Καστρισιανίκων που ήταν αρρένων και στην πλατεία Καστρισιανίκων που ήταν θηλέων). Τα περισσότερα είχαν λίθινη (πέτρινη) θολωτή σκεπή (βόλτο).

Μέχρι τότε οι κάτοικοι των Κυθήρων δεν είχαν σχολεία και ήταν οι περισσότεροι αγράμματοι . Ο Μάκφεϋλ επέβαλε την υποχρεωτική φοίτηση των αρρένων εις τα σχολεία, στους γονείς δε εκείνους που δεν τηρούσαν τη διαταγή, επέβαλλε περισσότερη αγγαρεία ή αγγαρεία του γαϊδάρου τους. Έτσι άρχισαν οι γονείς να στέλνουν τα παιδιά τους στα σχολεία.

Άλλο σπουδαίο έργο της ίδιας εποχής είναι το γεφύρι στο Κατούνι. Είναι το μεγαλύτερο πέτρινο γεφύρι που έκτισαν στην Ελλάδα οι Άγγλοι. Έχει μήκος 110 μέτρα και ανώτατο ύψος 15 μέτρα και 13 τόξα.

Ο φάρος του Μουδαρίου (φανάρι του Καραβά) που βρίσκεται στο βορειότερο σημείο του νησιού στο ακρωτήρι Σπαθί χτίστηκε επί Αγγλοκρατίας είναι ο μεγαλύτερος φάρος που έκτισαν οι Άγγλοι στην Ελλάδα. Κατασκευάστηκε το 1857 και έχει ύψος 25 μέτρα.

16. Τέλος στις 10 Μαΐου 1941 τα κατέλαβαν οι Γερμανοί και οι Ιταλοί μέχρι τις 4 Σεπτεμβρίου 1944 όπου απελευθερωθήκαμε.

Αυτή είναι μια σύντομη αναφορά στην ιστορία του τόπου μας για να γνωρίσουμε έτσι το πλούσιο παρελθόν μας.

Επιμέλεια κειμένων: Χάρου Αικατερίνη